یک استاد روابط بین الملل معتقد است: «واقعیت این است که مذاکره قرار نیست همه مشکلات را حل کند، اما می تواند بخشی از تحریم ها و فشارها را کاهش دهد و کشور را از حالت انزوای سیاسی خارج کرده و در موقعیت یک کشور متعارف قرار دهد.»

خبرآنلاین ـ جواد مرشدی:مذاکرات هسته‌ای ایران وکشورهای غربی از سال ۲۰۰۳ و با حضور وزرای خارجه سه کشور اروپایی (انگلستان، فرانسه و آلمان) درکاخ سعدآباد تهران آغاز شد. طی ۲۲ سال گذشته تا کنون چندین دور از این مذاکرات که درکشورهای مختلف صورت گرفته می گذرد.این مذاکرات که عمدتا با هدف حل و فصل مسائل مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران و رفع تحریم‌ها انجام شده، در بازه‌های زمانی مختلف با حضور نمایندگان ایران و کشورهای طرف غربی و گه گاه نمایندگان چین و روسیه یا به‌ صورت دوجانبه و یا غیرمستقیم با آمریکا صورت گرفته‌است.

حالا مجددا این روزها داستان مذاکره نقل همه محافل سیاسی شده وبرخی معتقدند مذاکرات جامع مفید تر از مذاکرات جزئی و موردی می باشد.از سوی دیگرهمواره منتقدین نیزهمچنان ثابت قدم بر طبل مخالفت خود می کوبند.

هرچند درسطح تحلیل‌ها و دیدگاه‌های کارشناسان و برخی سیاستمداران بحث مذاکرات جامع مطرح است، اما هنوز به یک گفتمان اجماعی در داخل کشور تبدیل نشده است. با این حال، تجربه‌های گذشته نشان می‌دهد که حرکت به سمت چنین مذاکراتی اجتناب‌ناپذیر است و تأخیر در آن می‌تواند هزینه‌های سنگینی برای ایران به همراه داشته باشد.

خبرگزاری «خبرآنلاین» در گفتگو با جهانبحش ایزدی، استاد روابط بین الملل، به مولفه های مذاکرات مطلوب ایران پرداخته است.

*** آیا در حال حاضر امکان مذاکره با غرب برای ایران وجود دارد؟

بله، امکان مذاکره وجود دارد. زمانی که اراده ای برای مذاکره شکل بگیرد، این اقدام به طور طبیعی رخ می دهد. البته باید توجه داشت که پیش شرط ها، مفروضات و مطالبات حداکثری برخی طرف ها می تواند فضای مذاکره را محدود کند. علاوه بر این، عوامل خارجی که اساسا مخالف مذاکره ایران و آمریکا هستند« مانند اسرائیل » نیز ممکن است مانع این روند شوند.

*** اساسا به نظر شما در حال حاضر برای ایران مذاکرات جزئی و موردی مفیدتراست یا مذاکرات جامع؟

مذاکراتی که هدفمند نباشد، تک موضوعی باشد، با حسن نیت همراه نباشد، صرفا برای خرید زمان صورت گیرد یا مشروط به عوامل داخلی و خارجی متعدد باشد، هیچ کدام به سود جمهوری اسلامی ایران نیست.

تنها مذاکرات جامع و فراگیر، که بتواند مشکلات متعدد و مسائل تنش زا میان طرفین را حل و فصل کند، می تواند افق آینده را روشن تر سازد. تجربه نشان داده است که مذاکرات تک موضوعی قادر به رفع مشکلات اساسی نیستند.

*** مولفه های مذاکراتی که می تواند به نفع ایران باشد کدام است؟

یک مذاکره سودمند باید جامع و همه شمول باشد، موضوعات اصلی و تنش زا را پوشش دهد وبه جای پرداختن به مسائل جزئی، به حل مسائل بنیادی کمک کند.

*** آیا در حال حاضر نشانه هایی وجود دارد که نمایان‌گر آمادگی ایران برای مذاکرات جامع با غرب باشد؟

واقعیت این است که جمهوری اسلامی در بخشی از مشکلات خودساخته گرفتار است. به عنوان مثال، سال ها مذاکره با آمریکا به عنوان یک «تابو» معرفی شده است. در حالی که در اصل، مذاکره مشکلی ندارد و بخشی از دیپلماسی است.

به قول توماس شلینگ (برنده نوبل اقتصاد)، دیپلماسی بخشی از جنگ است؛ گاهی حتی خشونت خود می تواند مقدمه ای برای دیپلماسی باشد. ایشان نکته جالبی دارد و می گوید بعضی وقت ها یک خشونت بخشی از دیپلماسی است، چون با خودش دیپلماسی می آورد و دیپلماسی که بعد از این اتفاق میفتد بهتر میتواند موضوعات را حل و فصل کند .

همچنین یورگن هابرماس مذاکره را نوعی «برخورد فرهنگی» می داند که می تواند حقیقت را روشن کند و به تعامل منجر شود، بر خلاف جنگ فیزیکی که ویرانی و نفرت به همراه دارد.

دیپلماسی هزینه زیادی ندارد، اما ظرفیت زیادی برای کاهش فشارهای سیاسی، فرهنگی، روانی و امنیتی دارد. البته هر مذاکره ای نیازمند امتیازدهی متقابل است؛ در غیر این صورت هیچ توافق پایداری شکل نمی گیرد.

*** با توجه به این موضوع به زعم شما در این مذاکرات الان باید چه چیزی بیشتر مد نظر قرار بگیرد؟

اگر ایران چه در حوزه «قدرت سخت» و چه «قدرت نرم» دست برتر نداشته باشد، طبیعی است که نتایج مطلوبی از مذاکرات به دست نخواهد آورد. در شرایط کنونی، جمهوری اسلامی توان طرح مطالبات حداکثری را ندارد.

مذاکره نکردن نیز راه حل نیست؛ زیرا مسائل انباشته و پیچیده تر می شوند و در نهایت کشور را مجبور به واگذاری امتیازات بزرگ تر خواهند کرد. بنابراین به تعویق انداختن مذاکره حتی برای یک روز هم به زیان ایران است.

*** و در نهایت اینکه به هر حال ما همیشه منتقدینی داشتیم، این منتقدین الان بر این باورند که مذاکرات جامع میتواند به معنای تسلیم در مقابل طرف مذاکره کننده و واگذاری امکانات دفاعی سیاسی کشور باشد.در این مورد چه نظری دارید؟

به نظر من خوب است که یک بار این جماعت به یک سری سوالات پاسخ بدهند، چرا که این دیدگاه نیازمند پاسخ روشن است: اگر مذاکره نکنیم، چه گزینه ای پیش روی کشور خواهد بود؟ جایگزین مذاکره چیست؟ در کدام منطق حقوقی یا سیاسی نوشته شده که مذاکره مساوی با تسلیم است؟ آیا عدم مذاکره باعث می شود فشارهای حداکثری متوقف شوند؟ آیا بدون مذاکره مشکلات کشور حل خواهد شد؟

*** واقعا آیا گیر حل مکشور در مذاکره نکردن است؟

واقعیت این است که مذاکره قرار نیست همه مشکلات را حل کند، اما می تواند بخشی از تحریم ها و فشارها را کاهش دهد و کشور را از حالت «انزوای سیاسی» خارج کرده و در موقعیت یک کشور متعارف قرار دهد.

اینکه گفته می شود «مذاکره معجزه نمی کند» درست است؛ اما جایگزین آن چیست؟ جنگ؟ درگیری؟ یا ادامه وضع موجود در حالت بلاتکلیفی؟

من نمیخواهم روی حُسن نیت این افراد تردید کنم یا اصلا نکته ای بگویم، اما معتقدممخالفان مذاکره یا گرفتار ایدئولوژی هستند، یا منافع شان در تداوم تحریم هاست، یا نسبت به قواعد نظام بین الملل ناآگاهند. در هر سه حالت، ادامه چنین رویکردی کشور را در موقعیتی قرار می دهد که نه ابزار فشار باقی بماند و نه توان طرح خواسته های جدی.

۲۱۲/۴۲

کد خبر 2104835

خرید ارزان بلیط هواپیما از 900 ایرلاین رزرو ارزان 1.5 میلیون هتل در سراسر دنیا خرید آنلاین بلیط قطار با بهترین قیمت انواع تورهای مسافرتی، برای هر نوع سلیقه اخذ ویزای آنلاین 50 کشور در کوتاه‌ترین زمان صدور فوری انواع بیمه مسافرتی داخلی و خارجی

• لوکاشنکو: تحریم‌ها علیه بلاروس و ایران «تروریسم اقتصادی» است

• روایت ایندیپندنت از دیدار اروپایی‌ها با ترامپ/ با آنها مثل بچه مدرسه‌ای‌های بی‌انضباط رفتار کرد

• مذاکره تک‌موضوعی و غیرهدفمند به نفع ایران نیست / توقف مذاکره یعنی ادامه وضع موجود در حالت بلاتکلیفی / در دیپلماسی گرفتار مشکلات خودساخته شده‌ایم

• فرستاده آمریکا با رهبر دروزی‌های اسرائیل درباره سویداء گفت‌وگو کرد

• ایلان ماسک ترمز را کشید؟

• بیانیه عربستان درباره رویای اسرائیل بزرگ

• استقرار ناوشکن‌های موشک‌انداز آمریکا در آب‌های ونزوئلا/هدف ترامپ چیست؟

• ترامپ درباره پایان جنگ اوکراین:شنیده‌ام وضع خوبی ندارم،با اینکار می‌توانم به بهشت بروم!

• سوریه در آستانه تجزیه؛طرح اسرائیل برای سویداء با اجرای مدل قبرس شمالی/ وعده سنگین نتانیاهو به دروزی‌ها